ZAKON O ZAŠTITI POTROŠAČA („Sl. glasnik RS“, br. 62/2014 i 6/2016 – dr. zakon) je definisao prava „ugroženog potrošača“, kako bi istakao socijalno-ekonomski značaj ove kategorije korisnika usluga.
Ugroženi potrošač je potrošač koji zbog svog ekonomskog ili društvenog položaja, uslova života, posebnih potreba ili drugih teških ličnih prilika pribavlja robu ili koristi uslugu pod naročito otežanim uslovima ili je u tome onemogućen.
Programi zaštite ugroženih potrošača u pojedinim oblastima usluga od opšteg ekonomskog interesa:
Programima u pojedinim oblastima pružanja usluga od opšteg ekonomskog interesa utvrđuju se mere i instrumenti namenjeni obezbeđivanju efektivne zaštite ugroženih potrošača, naročito u pogledu pristupa, dostupnosti, isključenja sa distributivne mreže ili uskraćivanja pružanja usluga, načinu određivanja cene, informisanja, savetovanja i pomoći potrošačima u rešavanju potrošačkih problema.
Zakonom je definisano da Vlada na predlog ministra nadležnog za odgovarajuću oblast, donosi program zaštite ugroženih potrošača u pojedinim oblastima usluga od opšteg ekonomskog interesa.
Takođe, Zakonom je definisano i to da Vlada bliže uređuje kriterijume za definisanje ugroženih potrošača i specifične uslove za obezbeđivanje usluga od opšteg ekonomskog interesa ugroženim potrošačima u pojedinim oblastima usluga od opšteg ekonomskog interesa, na predlog ministra nadležnog za odgovarajuću oblast.
Za sada, imamo Uredbu o energetski zaštićenom kupcu, odnosno ugroženom kupcu toplotne energije (Sl. glasnik RS br. 112/2015) kojom se bliže propisuju kriterijumi za sticanje statusa energetski ugroženog kupca električne energije ili prirodnog gasa, način zaštite, sadržina zahteva, uslovi, rok i postupak za sticanje statusa, kao i dokazi koji se prilažu uz zahtev, količine električne energije ili prirodnog gasa za koje se energetski ugroženom kupcu umanjuje mesečna obaveza plaćanja, način izdavanja akta o sticanju statusa i sadržina tog akta, način vođenja evidencije i druga pitanja neophodna za utvrđivanje statusa. Energetski ugroženi kupac električne energije ili prirodnog gasa , u smislu ove uredbe, je kupac iz kategorije domaćinstvo (samačko ili višečlana porodica) koje živi u jednoj stambenoj jedinici sa jednim mernim mestom na kome se meri potrošnja električne energije, odnosno prirodnog gasa, koje troši maksimalnu količinu električne energije ili prirodnog gasa u skladu sa ovom uredbom. Energetski ugroženi kupac, je i domaćinstvo čijem članu zbog zdravstvenog stanja obustavom isporuke električne energije ili prirodnog gasa može biti ugrožen život ili zdravlje. Uslov za sticanje statusa ugroženog kupca je ostvaren ukupan mesečni prihod domaćinstva, i to:
- do 13.595,68 dinara za domaćinstva sa jednim članom;
- do 19.795,00 dinara za domaćinstva sa dva i tri člana;
- do 25.990,25 dinara za domaćinstva sa četiri i pet članova;
- do 32.684,20 dinara za domaćinstva sa šest i više članova.
Ugroženi kupac stiče pravo na umanjenje mesečne obaveze za određene količine električne energije, odnosno prirodnog gasa, na sledeći način:
1) za električnu energiju, za sve mesece:
- za domaćinstvo sa jednim članom od 120 kWh mesečno;
- za domaćinstvo sa dva i tri člana od 160 kWh mesečno;
- za domaćinstva sa četiri i pet članova od 200 kWh mesečno;
- za domaćinstva sa šest i više članova od 250 kWh mesečno;
Umanjenje mesečne obaveze iskazuje se umanjenjem mesečnog računa za električnu energiju za iznos utvrđen množenjem količine sa višom dnevnom tarifom iz zelene zone za potrošače iz kategorije „Široka potrošnja sa dvotarifnim merenjem”, uvećanom za 10%, iz cenovnika o regulisanoj ceni električne energije za snabdevanje domaćinstava i malih kupaca „EPS Snabdevanje” d.o.o. Beograd, na koji je Savet Agencije za energetiku Republike Srbije dao saglasnost i koji je u primeni
2) za prirodni gas, za mesece januar, februar, mart, oktobar, novembar i decembar:
- za domaćinstvo sa jednim članom od 35 m³ mesečno;
- za domaćinstvo sa dva i tri člana od 45 m³ mesečno;
- za domaćinstva sa četiri i pet članova od 60 m³ mesečno;
- za domaćinstva sa šest i više članova od 75 m³ mesečno.
Umanjenje mesečne obaveze iskazuje se umanjenjem mesečnog računa za prirodni gas za iznos utvrđen množenjem količine sa tarifom „energent” za potrošače iz grupe domaćinstva koje snabdeva Javno preduzeće „Srbijagas”, Novi Sad, uvećanom za 5% iz cenovnika prirodnog gasa za javno snabdevanje Javnog preduzeća „Srbijagas”, Novi Sad, na koji je Savet Agencije za energetiku Republike Srbije dao saglasnost i koji je u primeni.
Aktivnosti Asocijacije potrošača Srbije – APOS kao saradnika na implementaciji projekta „Vojvodina u procesu EU integracija“ Vojvođanska inicijativa za EU je finansiranog od strane Fonda za otvoreno društvo – FOD